Są pomnikiem naszej historii. Polskie cmentarze

Te największe i najstarsze znajdują się m.in. Warszawie, Krakowie, Płocku, Szczecinie czy Poznaniu. Na wielu polskich cmentarzach spoczywają szczątki koronowanych głów i przywódców narodu, najwybitniejszych artystów i polityków. Posłuchajcie o najsłynniejszych i najważniejszych polskich nekropoliach.

Warszawskie Powązki

Żołnierze, wybitni pisarze, poeci, uczeni, artyści, politycy , powstańcy, sportowcy, duchowni. Na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, pochowanych jest około miliona osób. Wśród nich wielu zasłużonych i znanych- Holoubek, Prus, Kiepura, Andrycz, Bardini, Bielicka, Kobuszewski, Smosarska, Herbert, Hłasko, Reymont. Nie jest to najstarszy, ale na pewno najsłynniejszy cmentarz w Polsce. Powstał w 1790 roku. Swoją powierzchnią przypomina państwo Watykan, zajmuje 42 hektary. Według szacunków- znajduje się tam około 75 tysięcy grobów.

To wyjątkowe miejsce na mapie Warszawy- w  czasie okupacji na terenie cmentarza działała Armia Krajowa, tutaj składowano broń, tędy szły transporty żywności do getta .Teraz plany nekropolii są dostępne w formie map lub w internecie, ale kiedyś trzeba było radzić sobie inaczej. Od co najmniej 1889 roku przed bramą cmentarza czekali specjalni przewodnicy, którzy za drobną opłatą, prowadzili do miejsc spoczynku znanych ludzi albo do grobów zwykłych śmiertelników.

Źródło: www.archwwa.pl

Mieszkańcy nazywają go Płockimi Powązkami. Stary Cmentarz w Płocku

Nie warszawskie Powązki i nie Rakowicki w Krakowie. Najstarszy polski cmentarz znajduje się w Płocku. Powstał w 1780 roku, na ówczesnych peryferiach miasta. Jest niewielki, ale kryje w sobie wiele tajemnic. Najpierw zostało na nim pochowanych troje dzieci. Potem miejsce wiecznego spoczynku zaczęli tam także znajdować wybitni obywatele miasta: adwokaci, nauczyciele, sędziowie, urzędnicy, lekarze i kupcy.

Po drugiej wojnie światowej płocki cmentarz wiele razy padał ofiarą dewastacji. Z ponad dwustu zabytkowych nagrobków, do dziś przetrwało około 50. Najstarszy pochodzi z 1828 roku. To miejsce pochówku podkomorzyny zakroczymskiej Teresy z Krajewskich Rodzickiej. Na „starym cmentarzu” znajduje się też grób zmarłego w 1841 r. płk Jana Gugenmusa, żołnierza Legionów Dąbrowskiego i armii księcia Józefa Poniatowskiego. Płocczanie mogą też modlić się przy grobie rodziny Pestugia, płockich kupców z XIX w., pochodzących z włoskiej Lombardii. Rodzina zaliczała się do najbardziej zamożnych na północnym Mazowszu. Poza tym wierni chętnie zatrzymują się przy zbiorowej mogile powstańców styczniowych z 1863 r. Na „starym cmentarzu” jest też Grób Dziecka Nienarodzonego.

Płocka nekropolia jest najstarszą w Polsce, ale miano najstarszego czynnego cmentarza katolickiego w kraju przypada temu w Ostrowie Wielkopolskim. Podczas zaborów był azylem- jedynym legalnym miejscem polskich manifestacji patriotycznych. Wielkopolska nekropolia przetrwała kilka ciężkich prób- na przestrzeni lat próbowano ją zlikwidować- m.in. podczas drugiej wojny światowej i w latach 60-ych.

Źródło: ekai

Tu spoczywa serce marszałka. Cmentarz na Rossie w Wilnie

Wileński cmentarz Na Rossie to jedna z czterech polskich nekropolii narodowych, miejsce gdzie pochowano wielu naszych wybitnych rodaków i żołnierzy. W skład zespołu cmentarnego wchodzi Stara Rossa, Nowa Rossa, Cmentarz Wojskowy oraz Mauzoleum Matki i Serca Syna. Cmentarz założono w 1769 roku, jeszcze przed pierwszym rozbiorem Polski. Oficjalnie władze Wilna uznały go w 1801 roku. Po drugiej wojnie światowej było to miejsce zakazane. Dzisiaj cmentarz znany jest przede wszystkim z mauzoleum Matka i Serce Syna, w którym złożono serce Józefa Piłsudskiego, tuż obok jego matki, Marii. To było życzenie marszałka- po śmierci być blisko swoich żołnierzy. Jest tam również grób jego siostry i pierwszej żony.

W 1820 roku, kiedy cmentarzem opiekowali się księża misjonarze, nekropolia została otoczona murem. Poza jego terenem, przy wejściu głównym znajduje się mały cmentarz wojskowy. Pochowano tam polskich wojskowych, którzy stracili życie podczas walk o Wilno, tych, którzy zginęli w 1939 roku, a także żołnierzy Armii Krajowej - ofiar walk operacji "Ostra Brama". Na Rossie znajdziemy około 26 tysięcy nagrobków, pomników i grobowców. Na cmentarzu pochowano wiele wybitnych postaci polskiej historii. Spoczywa tam m.in. jeden z pionierów polskiej weterynarii Adam Ferdynand Adamowicz i działacz polityczny Joachim Lelewel.

Cmentarz ma niesamowity klimat, malowniczo położony na wzgórzach porośniętych starodrzewem, stanowi ogromną wartość historyczną i artystyczną- znajdziemy tam wiele cennych obiektów sztuki i architektury sepulkralnej.

Źródło: polskie-cmentarze.pl

Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Pierwszy zakopiański cmentarz stał się ostatnim miejscem spoczynku dla wielu ludzi polskich gór. Nekropolię założył w 1851 roku przy istniejącym już wcześniej i rozbudowywanym kościele p.w. św. Klemensa, pierwszy proboszcz Zakopanego, ksiądz Józef Stolarczyk. Nazwa cmentarza pochodzi od nazwiska darczyńcy ziemi, na której jest zlokalizowany, Jana Pęksy. W gwarze góralskiej „brzyz” oznacza urwisko nad potokiem. Nekropolię charakteryzują piękne, unikatowe nagrobki. Groby mają tam najsłynniejsze góralskie rody - m.in. Gąsienicowie i Pęksowie.  

Na Pęksowym Brzyzku spoczywają m.in. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stanisław Marusarz, Kornel Makuszyński i Tytus Chałubiński. Symboliczny grób ma tam Witkacy. Są groby słynnych kompozytorów, sportowców, lekarzy, przewodników i ratowników górskich. Tablice pamiątkowe przypominają o zasłużonych postaciach związanych z polskimi górami, m.in. o Karolu Szymanowskim i etnografie Bronisławie Piłsudskim. 

W 1931 roku wojewódzki konserwator uznał cmentarza za zabytek narodowy. 

Źódło:ekai