Renesans za otartymi drzwiami – dni otwarte kościoła w Markuszowie [AUDIO]

Kościół filialny pw. Świętego Ducha w Markuszowie zostanie otwarty dla zwiedzających. Ten mały kościołek jest jednym z nielicznych śladów lubelskiego renesansu sprzed ponad sześciu wieków.

Z inicjatywy proboszcza markuszowskiej parafii, a także wiernych w niedzielę kościół zostanie udostępniony dla chętnych, którzy chcieliby zwiedzić świątynię od środka.

- Kościół jest umieszczony na Szlaku Renesansu Lubelskiego. Przez wiele lat był całkowicie zamknięty, w ostatnich latach poprzedni proboszcz tej parafii udostępnił go dla wiernych sprawując w nim Eucharystię w każdą niedzielę rano w sezonie letnim od niedzieli po 8 maja do końca września. Biorąc pod uwagę wartość historyczną i architektoniczną tego zabytkowego kościoła uznałem, że dobrze by było umożliwić większej ilości osób zwiedzenie go od środka – mówi ks. Michał Głowacki, proboszcz parafii pw. Świętego Józefa w Markuszowie.

W miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się kościół pw. Świętego Ducha, na przełomie XVI/XVII wieku stała drewniana i mocno zniszczona kapliczka św. Stanisława. Fundatorką nowego kościoła była Gertruda z Bnia Opalińska, żona Jana Firleja z Dąbrowicy, podskarbiego koronnego. Budowa trwała dwa lata (1608 - 1609). Wzorcem architektonicznym dla kościoła była najprawdopodobniej fara w Kazimierzu Dolnym. Jego budowniczym został Piotr Durie. W latach 1600 - 1615 mieszkał on w Markuszowie, potem przeniósł się do Lublina, gdzie zmarł w 1623 podczas epidemii dżumy.

- Kościół pw. Świętego Ducha konsekrowano w 1611 roku. Był on kościołem szpitalnym, co znaczy, że znajdował się przy nim przytułek (szpital) dla ubogich, ufundowany wraz z kościołem. Kościół wielokrotnie ulegał różnym zniszczeniom. W 1811 kościół spłonął w wielkim pożarze Markuszowa. Odbudowano go w kilka lat po pożarze dzięki składkom parafian i przy wydatnej pomocy ówczesnego właściciela Markuszowa, hrabiego Tarnowskiego – dodaje ks. M. Głowacki.

Podczas remontu w 1834 wykuto okno w fasadzie nad portalem. Po raz drugi kościół (wraz ze szpitalem) spłonął w 1892, pozostały tylko ściany z frontonem i strop nad częścią ołtarzową. Kolejna odbudowa trwała do 1896 roku. W 1938 kościół otynkowano wewnątrz i na zewnątrz.

- Aktualnie jego wygląd nie różni się od stanu pierwotnego, choć dawniej miał wyższy i bardziej stromy dach, inaczej wyglądało sklepienie nawy i zakrystii, okna prawdopodobnie były znacznie dłuższe (wskazuje na to okno w prezbiterium). Wnętrze kościoła nie zostało zachowane z pierwotnych czasów jeśli chodzi o wyposażenie, niemniej zachowała się architektura. Nad prezbiterium można zobaczyć charakterystyczne dla renesansu sklepienie. W ołtarzu mamy obraz św. Stanisława, pierwotnie w tym miejscu była kaplica drewniana pod wezwaniem tego świętego, a jego kult w tej parafii jest do dzisiaj niezwykle żywy – tłumaczy ks. M. Głowacki.

Kościół pw. Świętego Ducha stoi przy szosie z Lublina do Puław. Jest orientowany, murowany z cegły i obustronnie otynkowany, na cokole. Tworzy zwartą bryłę: składa się z jednej nawy na planie prostokąta, krótszego i węższego od nawy, ale tej samej wysokości, zakończonego półkoliście prezbiterium oraz znacznie niższej zakrystii, dobudowanej do prezbiterium od północy. Nawa nakryta jest dachem dwuspadowym, ujętym dwoma szczytami. Prezbiterium również dwuspadowym, nieco niższym, nad zakończeniem przechodzącym w półstożkowy. Nad zakrystią jest dach pulpitowy. Wszystkie dachy kryte dachówką.

Kościół pw. Świętego Ducha w Markuszowie będzie otwarty w niedzielę, 29 lipca, w godz. o d 9 do 19.

O historii kościoła pw. Świętego Ducha w Markuszowie, jego historii i wartości dla renesansu lubelskiego Małgorzata Oroń rozmawiała z ks. Michałem Głowackim, proboszczem. [POSŁUCHAJ!]

Ks, M. Głowacki: Historia lubelskiego renesansu w kościele w Markuszowie - zaproszenie

Posłuchaj wszystkich naszych podcastów na: