Rekordowa liczba kandydatów walczy o Pokojowego Nobla
Laureata poznamy jutro, sprawdź kto ma szanse!
Tegorocznego laureata Pokojowej Nagrody Nobla poznamy w piątek ok. godz. 11. W tym roku do nagrody nominowano rekordową liczbę 259 kandydatów, w tym 50 organizacji. W grupie zgłoszonych są m.in. pakistańska nastolatka Malala Yousafzai czy Władimir Putin. Nagroda jest przyznawana w Oslo przez składający się z pięciu osób Komitet Noblowski pod przewodnictwem Thorbjoerna Jaglanda, byłego premiera Norwegii i sekretarza generalnego Rady Europy. Członkowie Komitetu wybierani są przez norweski parlament i zwykle reprezentują całe spektrum polityczne. Prawo zgłaszania swoich kandydatów mają parlamentarzyści i ministrowie z całego świata, niektórzy profesorowie uniwersytetów, laureaci wyróżnienia i członkowie wielu organizacji międzynarodowych - w sumie kilka tysięcy osób. Lista kandydatów jest utrzymywana w tajemnicy przez 50 lat, ale zgłaszający często ujawniają swój wybór. Norweskie media spekulują, że Nobla może otrzymać w tym roku 16-letnia pakistańska działaczka na rzecz kobiet Malala Yousafzai. Wśród innych faworytów wymieniani są m.in. prezydent Birmy Thein Sein oraz białoruski opozycjonista Aleś Bialacki, wielki przegrany z ubiegłego roku, kiedy nagrodę otrzymała Unia Europejska. Malala zasłynęła jako autorka bloga, w którym krytycznie wypowiadała się o próbie ustanowienia przez talibów szariatu w dolinie Swat, gdzie mieszkała. W październiku 2012 roku nastolatka została zaatakowana przez talibów w drodze powrotnej ze szkoły. Przeżyła postrzały w głowę i szyję i po intensywnej rehabilitacji w Anglii kontynuuje tam edukację. Stała się symbolem walki o prawa dzieci i prawo kobiet do edukacji w krajach islamskich. W grupie zgłoszonych kandydatów jest też prezydent Rosji Władimir Putin, którego kandydaturę wysunęła mało znana rosyjska organizacja pozarządowa Międzynarodowa Akademia Duchowej Jedności Narodów Świata. Argumentowano, że Putin zasługuje na nagrodę z powodu wysiłków na rzecz uniknięcia interwencji w Syrii. Troje laureatów w chwili przyznania Pokojowej Nagrody Nobla znajdowało się w więzieniu. Byli to: niemiecki działacz pacyfistyczny Carl von Ossietzky (w 1935 roku), przywódczyni opozycji birmańskiej Aung San Suu Kyi (w 1991 roku) oraz pisarz i dysydent chiński Liu Xiaobo (w 2010 roku). Dopiero w 2012 roku Suu Kyi, która w areszcie domowym spędziła łącznie 15 lat, zdołała wygłosić w Oslo wykład noblowski. Pokojowego Nobla przyznano zaledwie 15 kobietom. Działaczka na rzecz demokracji, jemeńska dziennikarka Tawakkul Karman, nagrodzona w 2011 roku, miała tylko 32 lata, gdy dostała nagrodę, i była najmłodszą wyróżnioną osobą. Matka Teresa, laureatka nagrody w 1979 r., odmówiła udziału w tradycyjnym przyjęciu w Oslo, tłumacząc, że pieniądze lepiej przeznaczyć na pomoc biednym. Przyjęcie odwołano. Od 1901 r. nagrodę przyznano 93 razy. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża otrzymał pokojowego Nobla aż trzykrotnie - w latach 1917, 1944 i 1963 - co nie udało się żadnej innej organizacji ani pojedynczej osobie. Z kolei założyciel Czerwonego Krzyża Jean Henri Dunant ze Szwajcarii był jednym z dwóch zdobywców pierwszej Pokojowej Nagrody Nobla w 1901 r. Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) otrzymało to międzynarodowe wyróżnienie dwukrotnie. W 1973 r. ambasador USA w Oslo, który w imieniu amerykańskiego sekretarza stanu Henry'ego Kissingera odbierał nagrodę za porozumienie pokojowe z Wietnamem, został w proteście obrzucony śnieżkami. Nagrodzony wraz z Kissingerem przedstawiciel Wietnamu Północnego Le Duc Tho był jedyną osobą, która nie przyjęła nagrody, uzasadniając, że kraj nadal jest w stanie wojny. W przeszłości na liście kandydatów znaleźli się m.in.: Adolf Hitler (1939), Benito Mussolini (1935)i Józef Stalin (1945, 1948) Gdy w 1935 r. laureatem został niemiecki pisarz i działacz pacyfistyczny Carl von Ossietzky, Hitler zakazał Niemcom odbierania nagród. Zakaz dotknął trzech niemieckich naukowców, którzy pod koniec lat 30. zostali nagrodzeni w dziedzinie chemii i medycyny. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla jest ogłaszany na początku października, a nagroda wręczana 10 grudnia, w rocznicę śmierci jej fundatora Alfreda Nobla, w Oslo. /PAP
